OPIS MIEJSCOWOŚĆI MĘCINA

W centrum wsi stoi otoczony starodrzewiem zabytkowy kościół parafialny, noszący wezwanie św. Antoniego.
Zbudowany został z drewna konstrukcją na zrąb w szesnastym wieku.
Wewnątrz znajdują się godne uwagi zabytki: dwa krucyfiksy :
- jeden z piętnastego wieku, drugi barokowy. Ołtarz główny i dwa boczne barokowe z osiemnastego wieku. W kaplicy ołtarz rokokowy. Liczne rzeźby i obrazy z siedemnastego i osiemnastego wieku. I Uwaga!.. Na wieży zabytkowy dzwon, odlany w Gdańsku w 1711 r.

"Zabytkowy kościół w Męcinie": artykuł z gazetki "Skibowy Kamień"

Kościół p.w. Św. Antoniego Pustelnika w Męcinie jest budowlą drewnianą konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej. Wzniesiony jest na planie podłużnym, jednonawowym, z węższym od nawy prostokątnym prezbiterium zamkniętym trójkątną absydą. Od strony północnej przylega do prezbiterium mała zakrystia z wejściem o wykroju tzw. oślego grzbietu. Do nawy kościoła przylega rokokowa kaplica połączona arkad. Od strony zachodniej znajduje się kwadratowa wieża z dzwonnicą. W przyziemiu wieży mieści się kruchta z wejściem głównym. Ściany nawy i prezbiterium mają konstrukcję zrębowo wieńcową i są szalowane od zewnątrz pionowymi deskami oraz wzmocnione lisicami. Dach kościoła jest smukły siodłowy, pokryty blachą ocynkowaną i malowaną na kolor stalowy. Wnętrze kościoła oświetlają otwory okienne od strony północnej i południowej. Z analizy stylu omawianego tu kościoła wynika, że należy on do epoki baroku i wybudowany został w 1685 roku od podstaw na miejscu zniszczonego przez Arian kościoła z XIV wieku (O tym pierwszym kościele gotyckim, wspomina ks. Jan Długosz w Liber Beneficiorum). W XVIII wieku dobudowano od strony południowej kaplicę poświęconą Sercu Pana Jezusa, bo wtedy właśnie powstało w Męcinie Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kościół otoczony jest murem z kamienia wzniesionym w roku l782.

Drzwi wejściowe

Wystrój zabytkowej świątyni przedstawia się następująco:
Polichromia:
Całe wnętrze kościoła, zarówno ściany, stropy, kaplicę boczną i kruchtę pod wieżą zdobi polichromia wykonana w 1888r. i odnowiona w 1982r. Jest ona figuralna i ornamentalna. Motywy ornamentalne pokrywają ściany, a motywy figuralne znajdują się na stropach. W prezbiterium na stropie jest przedstawienie Trójcy Świętej. Malarz wkomponował te trzy Boskie Osoby w motyw czworoliścia ujętego w koliste obramienia. W kolorystyce tego obrazu przeważa zieleń i błękit, z czym kontrastuje karnacja postaci Chrystusa i Jego płaszcz. Na całej powierzchni stropu nawy, autor rozmieścił przedstawienie Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, unoszącej się na obłokach w otoczeniu drobnych postaci aniołków. W kruchcie pod wieżą jest kompozycja sceny ofiarowania Pana Jezusa w świątyni. Starzec Symeon trzyma w rękach Dzieciątko Jezus a po obu jego stronach stoją Matka Boża i Święty Józef z gołąbkiem w rękach. W kaplicy bocznej mamy zaś scenę modlitwy Chrystusa w Ogrojcu. Chrystus jest w pozycji klęczącej, opiera obie ręce o skałę i bolesnym wzrokiem spogląda ku górze, gdzie widać anioła w obłokach z kielichem w dłoniach. Tło jest pejzażowe z zachmurzonym niebem. Całość kompozycji została utrzymana w kolorze zgaszonej zieleni, z nieznacznym ożywieniem różu w postaci anioła i czerwieni płaszcza, który spada z ramion Chrystusa. Motywy ornamentalne na ścianach mają kształt ukośnej kratki z motywami rozetek i liściastych gałązek. W tle polichromii przeważa zieleń, natomiast motywy zdobnicze wykonane są w barwach ciepłych, nawet gorących jak: żółć, róż, czerwień.

Ołtarze:
Zasadniczym elementem wyposażenia każdego kościoła są ołtarze. W męcińskim kościele mamy obecnie cztery ołtarze: wielki w prezbiterium, dwa mniejsze w nawie i jeden w kaplicy bocznej. Ołtarz główny składa się, jak zwykle, z mensy i dekoracyjnej nastawy. Jest poświęcony Chrystusowi Bolejącemu. Mensa jest drewniana. Pośrodku antepedium mieści się malowany na płótnie monogram Chrystusa IHS. W części centralnej nastawy ołtarza znajduje się łaskami słynący obraz Pana Jezusa Cierpiącego malowany na płótnie i naciągnięty na deskę. Tło obrazu jest całkowicie ciemne, zaś postać Chrystusa jest mocno oświetlona, co sprawia, że powstał ostry kontrast, który wzmaga ekspresję obrazu. Styl obrazu, w szczególności kontrasty światła i cienia pozwalają określić to dzieło jako barokowe. Obraz ufundował w 1697 roku proboszcz parafii ksiądz Jan Kazimierz Rogala Orzechowski. Drugi obraz pełniący rolę zasuwy w głównym ołtarzu to obraz przedstawiający opłakiwanie Chrystusa. Na pierwszym planie widać martwe Ciało Chrystusa, którego głowa oparta jest na kolanach Maryi. Aniołowie adorują umęczone Ciało Chrystusa. W głębi obrazu widać fragment krzyża z białą szatą przewieszoną przez jego ramiona, co oznacza, że przed chwilą zdjęto z niego Jezusa. Obraz ofiarował parafianin Jan Gawlik w 1920 roku. Boczny ołtarz z lewej strony ma wezwanie Matki Bożej Różańcowej. Posiada mnóstwo złoceń i bieli. Obraz Matki Bożej Różańcowej został sprowadzony z Wiednia w 1687 roku przez Bractwo Różańcowe. Poza obrazem jest nisza, a w niej figura Matki Bożej Niepokalanej. Drugi boczny ołtarz znajduje się przy tęczy od strony południowej. W niszy ołtarza mieści się obraz patrona parafii Św. Antoniego Pustelnika w pozycji klęczącej, zatopionego w modlitwie. W tle obrazu widać celę pustelniczą a z nieba na świętego spływa mistyczny blask. Obraz malowany na płótnie usztywniony za pomocą deski. Można go datować na około 1700roku. Wszystkie trzy ołtarze zwieńczone są wspaniałymi złoconymi gloriami u szczytu i mają wszelkie cechy stylu barokowego. Świadczą o tym także liczne figurki aniołków zdobiące ołtarze. Odmienny w stylu jest ołtarz Serca Pana Jezusa w kaplicy bocznej. Jest barokowo - rokokowy. Mówi o tym zarówno jego struktura architektoniczna jak i dekoracyjna. Są tu bogate rokokowe bramienia muszlowe, dekoracje, złocenia, fryzy, gzymsy, belkowanie, zwieńczenia w formie trójliścia, ornamentyka rokokowa z motywem serca w promienistej aureoli. Zgodnie z duchem rokoka, architektura ołtarza jest w kolorze kremowej bieli, natomiast ornamentykę pokrywa w całości złocenie. Dwie figury - Św. Ignacego Loyoli w habicie jezuickim i Św. Jakuba Apostoła są typowo barokowe. Obaj zostali przedstawieni w ekstazie, rozmodleni, rozkładający ręce i mocno poruszeni, co widać w skrętach ich ciał oraz wzburzonej draperii szat. Kolor tych figur jest zbliżony do mocno sczerniałej zieleni (poza karnacjami). Obraz Serca Pana Jezusa w tym ołtarzu odpowiada opisowi objawienia, które otrzymała Św. Małgorzata Alacogue. Chrystus odsłania na piersi suknię, by ukazać swoje serce, a prawą rękę opuszcza w dół, by ukazać przebicie dłoni. W tle mamy horyzont z widokiem Kalwarii i trzech krzyży. Błękitne niebo pokrywają mgliste obłoki.

Ambona:
     Bardzo okazale i wspaniale prezentuje się w męcińskim kościele ambona. Jest drewniana, wisząca, z wejściem po schodkach. Jej korpus jest wybrzuszony, czworoboczny, pola boczne wypełnione postaciami Ewangelistów w pozycji siedzącej w bogato złoconych i srebrzonych szatach. Nad rzeźbami widnieją tablice o rokokowym wykroju z imionami postaci. Od dołu korpus jest zamknięty półkolistą formą z szyszką pośrodku, od góry natomiast gzymsowaniem o układzie gwiazdy. W środkowej części ambony znajduje się imitacja drzwi z okazałymi kapitelami z liści akantu. Na drzwiach przedstawiony jest obraz Chrystusa Dobrego Pasterza z barankiem na ramionach. Na osi, ponad otworem drzwiowym znajduje się duża muszla, a wyżej baldachim gzymsowany o układzie gwiazdy. U dołu tej muszli umieszczono gołębicę wyobrażenie Ducha Świętego na tle złocistych promieni. Na gzymsowaniu mamy ażurową konstrukcje z promienistą glorią na szczycie. Architektura ambony jest w kolorze lekko kremowej bieli, natomiast ornamentykę pokrywa w całości złocenie. Podobnie jak ołtarz Serca Pana Jezusa w bocznej kaplicy, ambona pochodzi z XVIII wieku.
     Ponadto w męcińskim kościele znajduje się ciekawy chór muzyczny (neorenesansowy) z 1895 roku oraz chrzcielnica drewniana rzeźbiona w kształcie kielich z 1608 roku. W jej kształcie i zdobnictwie można się dopatrywać pewnych reminiscencji gotyku - ozdoba dolnej części przypomina koszyczek, zaś motyw kanelowania (żłobienia) jest renesansowy. Można ją więc datować na końcowe lata XVI wieku.
     Zabytkowy charakter mają tez konfesjonały późnobarokowe i rokokowe. Wśród motywów dekoracyjnych baldachimu jest muszla oraz pędy stylizowanej roślinności. Łukowata forma podstawy i drzwiczek może zakwalifikować te konfesjonały jakobarokowo-rokokowe. O rokoku mówi m.in. kolorystyka - biel tzw. kość słoniowa.

     W kościele znajdują się też ławki barokowe - dwie tzw. kolatorskie w prezbiterium i jednawnawie.
     Na wieży kościoła znajduje się zabytkowy dzwon z 1711 roku. Na jego płaszczu widnieje plakietka z Matka Bożą i Dzieciątkiem, a także herb Gdańska i inicjały ludwisarza Absaloma Wittwercka.
     Wśród cennych zabytków męcińskiego kościoła znajdują się również rzeźby i obrazy, np. rzeźba Św. Jana Nepomucena z połowy XVIII w. Obrazy: Chrystus Ecce Homo XVII w., Chrystus i Apostołowie XVIII w. dwustronny obraz: św. Anna Samotrzeć i Męczeństwo św. Wojciecha XVI w., św. Jan Kanty, Św. Barbara XVII w., Św. Jerzy XVII w., św. Stanisław Kostka z 1715 roku, stacje Drogi Krzyżowej sprowadzone z Wiednia w 1875 roku i inne. Cennymi rzeźbami w męcińskim w kościele są: krucyfiks gotycki z XV wieku oraz trzy inne krucyfiksy barokowe.
     Dla wielu z parafian zabytkowy kościół ma szczególne znaczenie, bowiem przypomina dzieciństwo, przemawia duchem bogatej historii, sięga korzeni naszych przodków, pozwala dostrzegać piękno zabytkowych przedmiotów i uczy przywiązania do Kościoła i wiary naszych ojców. Czy mamy świadomość, że nasz kościółek jest jedyną zabytkową perełką, jaką Męcina posiada? Dobrze, więc, że jest szczególnie chroniony, i że w okresie letnim odbywają się tu nabożeństwa.

Opracowano na podstawie:
Tarnowskie Studia Teologiczne,
praca magisterska Stanisława
Worwy i Wojciecha Dudzika.
Ludwika D.

Film o opiece nad zabytkami kręcony w starym kościele w Męcinie